Hoe slijp je een bijl?
In onze schuur liggen vier verschillende bijlen. Welke gebruik ik? En hoe weet ik dat de bijl scherp genoeg is om mee te werken? Martijn Harms, fervent houthakker en in 2016 kampioen van de Benelux in Timbersport (een sport waarbij op verschillende manieren hout gehakt, gezaagd en gekloofd wordt), gaat mij leren hoe ik een bijl slijp.
Een veelvoorkomend bijltype is de ‘hatchet’. Dit is een compacte, lichte hakbijl en ideaal voor kleine tot medium stammen. Je kunt er kleine takken mee afhakken of blokken hout mee kloven voor een kampvuur. De ‘axe’ bijl is het standaardmodel. Deze bijl wordt met twee handen gebruikt en is geschikt voor het ontleden van gevelde bomen, het hakken van hout en het omhakken van bomen. Een ander type is de ‘kloofbijl’. Kenmerkend is de zware kop die zich efficiënt en snel in het hout kan werken en vervolgens door de dikte het hout gemakkelijk kan splijten. Tot slot is er de ‘velbijl’. Deze bijlen zijn speciaal ontworpen voor het professioneel vellen (omhakken en laten omvallen) van bomen.
Dit heb je nodig:
- bijl
- simpele bandschuurmachine (die je kunt neerzetten)
- wetsteen
- handschoenen
- veiligheidsbril
- oordoppen
Zo ga je te werk:
- De bijl is een scherp stuk gereedschap en kan gevaarlijk zijn. Controleer voor gebruik of de steel nog goed vastzit en of er geen breuken of scheuren in de kop zitten.
- Zet het draadeind aan de bandschuurmachine op ongeveer 20 graden wanneer je begint met slijpen. Kijk vervolgens of en hoeveel moet worden bijgesteld.
- Houd tijdens het slijpen de steel van de bijl horizontaal.
- Gebruik tot slot een wetsteen voor het afwetten van de bramen. Begin met een kleine hoek en maak deze vervolgens steeds groter.
Tips
- Kies een bandschuurmachine met een vlakke onderkant die je kunt neerzetten.
- Maak een statief of frame bij de bandschuurmachine wanneer je een exemplaar hebt zonder mogelijkheid om een draadeind te monteren.
- Maak de bandschuurmachine schoon voordat je hem gebruikt. Er kunnen oude materialen tussen zitten. Die kunnen gaan gloeien en voor problemen zorgen.
- Kies voor beide kanten van de bijl dezelfde hoek.
- Verkleurt de kop blauw of zwart? Is hij zo warm dat je vingers verbranden? Het teken dat de metaalsterkte afneemt. Tijd voor een pauze zodat de boel kan afkoelen.
- Sla de bijl in een hoek van 45 graden in het hout, dan snijdt hij de vezels beter door. Nooit recht van boven, dan ketst de bijl linea recta weer terug.
- Door elke dag met de wetsteen langs de kop te gaan houd je de bijl scherp.
- Lees het hele artikel in Landleven 10, november 2018.
