Tips van de tuinman van het Openluchtmuseum

Mensen met groene vingers kennen het gevoel. In december en januari is het nog wel lekker om even geen tuinwerk te ondernemen. Maar in februari beginnen de handen te jeuken en wil je ze weer in de aarde steken. Marcel Bartelds, de tuinman van het Nederlands Openluchtmuseum, heeft tips voor ongeduldige tuiniers die niet kunnen wachten tot het voorjaar is.

Maak een teeltplan

De eerste maanden van het jaar is het tijd om na te denken. Laat het afgelopen tuinjaar de revue passeren en bedenk wat er goed ging, maar ook wat er minder beviel. Zag het gras er bijvoorbeeld slecht uit, waren de borders alleen in juni echt mooi, ligt de stoep niet recht meer? Dat geldt ook voor de moestuin. Moest ik nou echt 25 kroppen sla in een week opeten? Wil ik andere groentes in de tuin? Moet ik daar vast wat over lezen? Door nu een goed teeltplan te maken, ga je met een duidelijk plan het tuinjaar in en teel je volgend jaar met structuur. Daar wordt tuinieren een stuk leuker van!

Fruitbomen enten

Wat altijd leuk is om eens te proberen is enten. Een fruitboom die kwijnt in de boomgaard kun je op een verse onderstam een nieuw leven gunnen. Idealiter oogst je het enthout al rond de kerst.

• Knip eenjarige takken van afgelopen seizoen af.
• Doe ze in een plastic zak en bewaar ze in de koelkast.
• In de koelkast droogt het hout iets in en daarmee maakt de ent zich al klaar voor herstel.
• De derde week van februari is het beste moment om echt te enten. De knoppen worden in die tijd langzaamaan weer actief en daardoor zal de ent mooi herstellen.
• Enten is heel eenvoudig. Snij de onderstam schuin af, snij de ent schuin af en leg de snijkanten tegen elkaar. Zorg dat de cambiumlagen elkaar goed raken. Dat is de laag net onder de bast.
• Wat entwas eromheen en een elastiekje of raffia en het is al klaar. Goede kans dat er met vier of vijf jaar al appels of peren geoogst kunnen worden van het nieuwe boompje.

Boomgaard snoeien

In februari kan ook in de boomgaard gesnoeid worden. Maar houd het wel beperkt. Begeleidingssnoei doe je het best als de boom actief is, in de zomer dus. Dan kan de boom zich beter herstellen. Maar bij fruitbomen is het makkelijker om te snoeien als er geen vruchten aan zitten, dus deze maanden zijn prima te gebruiken om wat ongewenste takken weg te halen.

Terughoudend met zaaien in februari

In februari kun je in theorie beginnen met zaaien van tomaten. Maar dat moet dan wel in een vorstvrije kas gebeuren en niet op de slaapkamer. In de slaapkamer is het vaak te warm en er is te weinig licht, wat resulteert in lange, slungelige planten.

Tuinbonen en erwten voorzaaien

Tuinbonen zaai ik wel voor: met twee blaadjes kun je ze al buiten uitplanten. Je zou ze zelfs buiten kunnen zaaien, maar dat gaat heel langzaam en vaak hebben de vogels het op de kiemende zaden voorzien. Door erwt en tuinboon voor te zaaien, geef je ze veel meer kans om te overleven.

Verder zaait de tuinman weinig voor. Hij adviseert om wat langer te wachten. Wat je later zaait, haalt het voorgezaaide goed met een klein beetje warmte zo weer in.

Wanneer ga je planten?

Officieel kun je bomen en struiken planten zolang er geen vorst in de grond zit. Maar eigenlijk ben je in deze maanden al te laat. Alles is in winterrust en doet deze maanden niets en rot ligt op de loer. Plant ze liever als het blad net van de bomen is, dan heeft het nog kans om zich te zetten. Maar als je per se wilt aanplanten, is de winter beter dan het voorjaar. Zorg dat je goed water geeft, zodat de grond zich er vast omheen kan zetten.

Tijd voor de border

Verrassend genoeg vindt Rob het wel bijna tijd om weer in de border aan het werk te gaan. “Als je hebt nagedacht over een nieuwe indeling van de border, kun je eind februari, begin maart prima aan de slag. Wacht op een mooie voorjaarsdag en steek alle vaste planten uit. Deel ze, verwen de grond met compost en biokorrels en geef de planten het liefst een nieuwe plek in de border.”

Winterwerk in het kort

• nadenken over tuinklussen in het voorjaar
• teeltplan maken
• zaden bestellen; denk ook na over mooie oude rassen en bijenplante
• gereedschap onderhouden
• hagen, struiken, kas en koude bak sneeuwvrij houden
• tuinbonen zaaien
• heesters snoeien
• fruitbomen snoeien
• appel- en perenbomen enten
• border herindelen
• moestuin omwoelen met grelinette
• kuipplanten langzaamaan weer water gaan geven; geef niet te veel