Johan Jansen fokt hollander konijnen met de roodfactor  

De hond die meeliep naar de konijnen bracht hem aan het denken. Waarom geen hollander konijnen in de kleur black and tan? Johan Jansen liet er de genetica op los die hij had geleerd in de varkensfokkerij. Met termen als dominant en recessief, en een code uit kleine letters en kapitalen.

Hollander konijn

Andere konijnenrassen hebben vlekken, de hollander heeft een onmiskenbare aftekening. De kenner heeft het over ‘platen’ en ‘manchetten’ als hij het heeft over de donkere delen van de vacht. De hollander, die in feite een Engels konijn is dat de naam ‘Dutch rabbit’ kreeg, is een van de populairste rassen. “Een prettig karakter en een handzaam konijn”, zegt Johan Jansen (60) terwijl hij de kleine konijnen door zijn handen laat gaan. “De mooie kleuren … daar geniet je continu van. Ik fok voor de tentoonstelling, een paar weekenden per jaar, maar dat is vooral een doel om naartoe te werken. Je hebt ze toch om altijd plezier aan te beleven, je verzorgt ze twee keer per dag.”

Hollanders in tankleur

In zijn hokken zijn het niet de geijkte zwart-wit gekleurde hollanders. Zijn dieren zijn haaskleurig, tan en oranje. “Ze hebben de roodfactor en de brede-bandfactor.” Johan laat zien aan de hand van een konijn dat hij even van de onderkant laat zien, hoe de witte band bij een hollander rondom van schouders en voor­poten tot onder de buik doorloopt. De buik is verder een beetje roodachtig, tan-kleurig. “Omdat ze allemaal een tan-kleurige buik hebben, kun je ze met elkaar combineren.”

Tankleurig

“Het komt een beetje door onze hond Luna, een black and tan-kleurige Duitse pincher, die ’s ochtends altijd meeloopt om de konijnen te voeren. Ik dacht: hoe kan dat nou, dat er hollanders in 21 kleuren zijn en niet in tan? Die kleur zat niet in de genen.” ‘Tan’ wil zo veel zeggen als een dier met lichtbruine randjes. Het bruin zit rond de neus, ogen, kaaklijn, oren, op de buik en de poten. De rest van de vacht kan variëren in volledig zwart of met de witte band die de hollander uniek maakt.

Code kraken

Naast de kleur tan is er ook het konijnenras met die naam en dat heeft vanzelfsprekend ook die typische kleureigenschap van bruine randjes. Minder vanzelfsprekend, maar wel handig voor een experimenterende fokker is dat het tan-ras een eeuw geleden uit de hollander is ontstaan en er daarom qua grootte en type veel op lijkt. Kruisen, selecteren op het hollander-type en je hebt een tan-kleurige hollander, zou je zeggen. Johan weet als geen ander dat het zo niet werkt. Uit hollander voedsters en een tan-ram kwam het eerste nestje van Johans experiment ter wereld. “Dan krijg je als gevolg van dominantie eerst allemaal haaskleurige dieren. Van daaruit paar je verder, krijg je een kwart van dit, enzovoorts en op een gegeven moment heb je dieren die voldoen aan de eisen van een hollander in de tan-kleur.”

Kleurcode ontcijferen

Van ieder dier brengt Johan nauwgezet de genetica in kaart met een code in kapitale en kleine letters. Een kapitale letter is een dominante factor, een kleine letter recessief. Om het te begrijpen is het biologieboek nodig. “Ik probeer van ieder dier de kleurcode te ontcijferen. Nakomelingen krijgen de helft van ieder ouder mee en daarmee weet je hoe ze genetisch ongeveer in elkaar kunnen zitten, maar zeker weet je het niet. Naar aanleiding van hun uiterlijk zie je welke factoren dominant zijn en dat helpt. Wat je dan nog niet weet zijn de eigenschappen die je niet ziet en wel aanwezig zijn, de recessieve factoren. Daar kom je achter als je weer een generatie verder fokt. Heb je de kleurcode, dan kun je voorspellen wat er uit een bepaalde combinatie gaat komen.”

Wil je meer weten over hollander konijnen? Lees het volledige artikel in Landleven oktober.