15 x meest gestelde vragen over de vogelgriep

Het vogelgriepvirus heeft zich over heel Nederland verspreid. Ook bij particulieren zijn zieke kippen en ganzen aangetroffen. Sinds 29 oktober geldt een landelijke afschermplicht voor hobbypluimvee. Wij kunnen ons voorstellen dat dit veel vragen oplevert. In dit artikel, samengesteld in samenwerking met Stichting Levende Have, lees je antwoorden op de meest gestelde vragen over de vogelgriep.

1. Wat is vogelgriep?

De vogelgriep is een zeer besmettelijke ziekte onder vogels die wordt veroorzaakt door een Influenza A virus. Ook mensen kunnen besmet raken wanneer zij contact hebben gehad met een besmet dier. Bij de vogelgriep is er een verschil tussen het laag pathogene virus en het hoog pathogene virus. Waar het laag pathogene weinig ziekmakend is, is het hoog pathogene juist erg ziekmakend. Echter kan het laag pathogene virus wel omslaan in het hoog pathogene virus. Beide varianten vereisen een andere aanpak.

2. Hoe kunnen dieren besmet raken met het vogelgriepvirus?

Dieren kunnen besmet raken wanneer zij in direct contact komen met andere zieke dieren, door blootstelling aan materiaal dat besmet is of via wilde vogels of hun uitwerpselen. Om te voorkomen dat de vogelgriep zich verspreidt, geldt er voor commercieel pluimvee een ophokplicht en een afschermplicht voor hobbypluimvee.

3. Hoe herken ik een besmetting?

Dieren met het milde (laag pathogene) vogelgriepvirus zijn te herkennen aan een longontsteking, gezwollen kop en verminderde eierproductie. Helaas kunnen dieren ook besmet raken met de zeer besmettelijke variant van het vogelgriepvirus, ernstig ziek worden en sterven. Dit virus verspreidt zich ook sneller. Als er één kip dood gaat, volgen er vaak al snel meer. Een besmetting van het ernstigere (hoog pathogene) vogelgriepvirus is te herkennen aan onder andere sloomheid, oogontstekingen, ademhalingsproblemen, diarree of plotselinge sterfte. Vertonen je kippen bovenstaande verschijnselen, neem dan contact op met je dierenarts. Wanneer er plotseling meerdere kippen sterven, bel naar het meldpunt dierziekten op tel. 045-5354232.

4. Wat moet ik doen als ik een dode vogel vind?

Wanneer je een dode vogel vindt, is het belangrijk om de dode vogel niet aan te raken. Wanneer je 1 of 2 dode wilde vogels aantreft, is het belangrijk dit te melden bij het DWHC (Dutch Wildlife Health Centre) of Sovon Vogelonderzoek Nederland. Wanneer je 3 of meer dode eenden, ganzen of zwanen aantreft, moet je dit direct melden bij het Landelijk Meldpunt Dierziekten van de NVWA. Hiervoor kun je bellen naar tel. 045-546 31 88.
https://www.vogelbescherming.nl/actueel/bericht/wilde-vogels-en-vogelgriep 

5. Welke diersoorten vallen onder de maatregelen tegen vogelgriep?

De volgende dieren zijn vatbaar voor de vogelgriep en vallen daarom ook onder de maatregelen:

• Hoenderachtigen, zoals kippen, kwartels, parelhoenders, fazanten, kalkoenen, grootpoothoenders, hokko’s en pauwen
• Eenden, zwanen en ganzen
• Loopvogels, zoals nandoes, struisvogels en emoes
• Duiven

Deze vogels worden ook wel ‘risicogevogelte’ genoemd.

6. Geldt de ophokplicht voor het hele land of alleen voor bepaalde regio’s?

In toezichtsgebieden en voor bedrijfsmatig pluimvee buiten die gebieden geldt op dit moment de ophokplicht voor alle vogels. Toezichtsgebieden zijn de gebieden in een straal van 10 kilometer rond een besmettingshaard. In het hele land geldt op dit moment een afschermplicht voor hobbypluimvee, hoenderachtigen, watervogels en loopvogels.

7. Wat houdt de ophokplicht in?

Op dit moment geldt de ophokplicht voor bedrijfsmatig/commercieel pluimvee. Dit geldt zodra er een dreiging of uitbraak is van de hoog pathogene vogelgriep, wat op dit moment het geval is. Dit houdt in dat de dieren binnen moeten blijven.

8. Wat houdt afschermplicht in?

De afschermplicht geldt voor hobbypluimvee wanneer er een dreiging of uitbraak is van de hoogpathogene vogelgriep. Dat is op dit moment in het hele land het geval, dus hebben particulieren en kinderboerderijen met hobbypluimvee en ander gevogelte in het hele land te maken met de afschermplicht. Dit houdt in dat er maatregelen worden genomen zodat het gevogelte niet in contact komt met in het wild levende dieren, hun uitwerpselen en gevogelte van een andere houder. In tegenstelling tot de ophokplicht, mogen de dieren bij een afschermplicht wel naar buiten mits afgeschermd. Dit kan doormiddel van een volière, gaas, netten en/of zeil.

9. Hoe lang geldt die maatregel?

Deze maatregel geldt tot de door de overheid afgekondigde periode. Deze is voor onbepaalde tijd. Voor pluimvee en vogels die hobbymatig gehouden worden, kan het zijn dat op enig moment wordt besloten de afschermplicht te versoepelen. Hierbij wordt rekening gehouden met het dierenwelzijn en risico-inschatting. In de beschermings- en toezichtgebieden geldt de afschermplicht wel altijd tot het einde van de uitbraak.

10. Mag ik mijn kippen nog los laten lopen?

Als hobbyhouder van kippen moet je er bij een uitbraak van hoog pathogene vogelgriep voor zorgen dat ‘risicogevogelte’ ten minste binnen een volière (afgeschermde ren met netten) of gebouw worden gehouden. Onder ‘risicogevogelte’ vallen pluimvee, hoenderachtigen, watervogels en loopvogels. Voor jou als hobbyhouder geldt dus de zogenoemde afschermplicht.
Heb je watervogels? Dan mag je ze in een vijver of sloot plaatsen, zolang je deze goed afsluit met hekken of netten. Ook hier geldt: zorg ervoor dat ze niet in contact komen met in het wild levende dieren of hun uitwerpselen en gevogelte van een andere houder.

11. Hoe moet ik ze ophokken of afschermen?

Wanneer je je kippen of gevogelte moet ophokken, moet je ze een binnenverblijf geven. Wanneer je ze moet afschermen, moet je de ren zodanig afschermen met netten, gaas, en/of zeil zodat er geen ander gevogelte bij kan komen. Een volière volstaat dan ook.

12. Hoe moet ik ze ophokken of afschermen?

Wanneer je je kippen of gevogelte moet ophokken, moet je ze een binnenverblijf geven. Wanneer je ze moet afschermen, moet je de ren zodanig afschermen met netten, gaas, en/of zeil zodat er geen ander gevogelte bij kan komen. Een volière volstaat dan ook.

13. Is dat voor kippen die compleet loslopen of ook in een ren?

De ophok- en afschermplicht geldt voor alle kippen. Wanneer de afschermplicht geldt en de kippen in een ren lopen die afgesloten is met netten en/of hekken is dit voldoende.

14. Wat als ik ze niet kan vangen?

Wanneer je je kippen of gevogelte niet kunt vangen, loop je het risico op een boete. Deze boete wordt op gelegd door het NVWA. Het is beter om je kippen te lokken met voer, dan ze proberen te vangen.

15. Hoe hoog is de bekeuring als ik het niet doe?

Mocht blijken dat een advies niet wordt opgevolgd, dan kan een proces-verbaal worden opgemaakt. De Officier van Justitie bepaalt vervolgens of er een boete wordt opgelegd en hoe hoog deze zal zijn.