Timmer een aardappel-uienbewaarkast
Droog en donker bewaren, luidt het advies. Met deze kast bewaar je jouw voorraad aardappels en uien in topconditie. Via een intern ventilatiekanaal kan er voldoende lucht langs je aardappels stromen, zonder dat er licht bij komt. Door de handige kleppen pak je eenvoudig wat jij nodig hebt. Volg de instructies van timmerman Nick van Zutphen en ga aan de slag.
Het resultaat
Download de werktekening voor de aardappel-uienbewaarkast.
Ontwerp en werkbeschrijving: Nick van Zutphen | Werktekening: Mady Nijenhuis
Dit heb je nodig:
- 4 planken (vuren) ruig 22 x 150 mm, lengte 4,80 m
- 2 panlatten 25 x 42 mm, lengte 5,10 m
- 1 panlat 22 x 50 mm (vuren), lengte 1,50 m
- 0,5 l lijnolie (gekookt)
- 6 scharnieren (AXA) 64 x 26 mm
- 75 koploze spijkers, 2 x 40 mm
- 100 spaanplaatschroeven 4 x 40 mm
- 36 korte schroeven 2 x 20 mm (voor de scharnieren)
- 50 krammen 20 mm
- 45 x 150 cm thermisch verzinkt gelast gaas 20 x 20 mm
- 2 houtje-touwtje
- 1 touw 4 mm dik, lengte ca. 1 m
Gereedschap:
- Accuboormachine
- Decoupeerzaag
- Cirkelzaag
- Winkelhaak
- Duimstok
- Potlood
- Gradenboog
- Houtvijl
- Schuurpapier
- Bruisende houtlijm (mousserend)
- Lijmklemmen
- Houtboor 3 mm (voorboren)
- Gatenboor 28 mm
Zo ga je te werk:
Basis
Zaag twee planken van 113,4 centimeter (A) en één van 49,5 centimeter (B). Leg de twee langste planken op hun zij en schroef en lijm de kortste plank op de kopse kant vast zodat er een binnenruimte van 45 centimeter ontstaat. Dit is het begin van de bovenkant (B), de lange planken (A) vormen de zijkant van de kast.
Zaag nu nog drie planken van 113,4 centimeter (C), leg deze plat tussen de twee zijkanten in en schuif ze tot boven aan. Dit wordt de achterkant van de kast (C). Zaag ook twee panlatten van 45 centimeter (D). Plaats één panlat in de bovenhoek, tegen plank (B) aan en één in de onderhoek. Zorg ervoor dat de panlat (D), de planken (C) en de planken (A) goed op elkaar aansluiten. Lijm en schroef de panlat vast aan de zijkanten (A) en laat de planken die die achterkant vormen los. Herhaal dit met de panlat (D) aan de onderzijde. Er zit nog weinig verband in de constructie en je kunt daarom een tijdelijke schoor aanbrengen. Leg de constructie op haar kop en haal de planken (C), die de achterkant vormen, eruit. Neem nu een tijdelijke lat die hooguit net zo dik is als de planken (22 millimeter); dit mag afvalhout zijn. Plaats deze diagonaal zorg dat de constructie haaks is en schroef de schoor boven en onder aan de panlat (D) vast met één schroef. Als het goed is kun je de constructie nu weer omdraaien en vlak op de werktafel leggen zonder dat de schoor in de weg zit.
Verdiepingen
Zaag zes panlatten van 15 centimeter (E), deze vormen de fundering voor de drie bakken. Plaats aan de binnenzijden van plank (A) de eerste twee panlatten, 7,5 centimeter van de onderkant van de kast en 7,2 centimeter vanaf de achterzijde. Lijm en schroef van binnenuit de panlatten (E) aan plank (A). Zaag drie planken van 45 centimeter (F). Wanneer je plank (F) op de panlatten legt ontstaat er aan de onderzijde een ruimte van 10 centimeter hoog en aan de achterzijde een ventilatiekanaal van 5 centimeter diep. Lijm en schroef plank (F) vast op panlatten (E). Herhaal dit proces voor de overige verdiepingen en zorg dat de afstand tussen elke verdieping 30,5 centimeter is. De binnenmaat van de bovenste verdieping, van de bovenkant van plank (F) tot de onderzijde van plank (B) is 40,5 centimeter.
Zijkant
Zaag twee planken van 116 centimeter (G) en plaats deze in de lengte tegen (A). Verlijm de lange zijden van (A) en (G) en gebruik lijmklemmen om plank (A) en plank (G) goed tegen elkaar te klemmen. Lijm en schroef panlatten (E) van binnenuit aan plank (G).
Voorzijde
Zaag drie planken van 45 centimeter (H). Zaag vervolgens bij elke plank langszijde onder een hoek van 45 graden, zodat de breedte aan één zijde 15 centimeter blijft en de andere circa 13 centimeter is. Wanneer je deze plank onder een hoek van 45 graden tegen plank (F) plaatst en de kortste zijde van plank (H) uitlijnt met de bovenhoek van plank (F), steekt de langste zijde van plank (H) iets naar onderen uit. Optioneel kun je de oversteek aftekenen op plank (H) en deze vanaf de andere zijden onder 45 graden afzagen, zodat deze ook aan de onderzijde van plank (F) goed aansluit.
Zaag nog drie planken van 45 centimeter (I). Zaag nu zes panlatten van 31,5 centimeter (J) af en zaag aan één kopse kant een hoek van 45 graden. Leg plank (H) plat neer met de schuine zijde naar boven. Leg plank (I) hier langszij tegen aan. Leg nu aan weerszijde panlat (J) hier bovenop met de schuine zijde naar beneden, zodat de schuine hoek van panlat (J) samen met de schuine hoek van plank (I) een hoek van 90 graden vormt. De rechthoekzijde van panlat (J) lijnt recht uit met de lange zijde van plank (I). Lijm en schroef panlat (J) van binnenuit aan plank (H) en plank (I). Boor aan de bovenzijde van plank (I), langszijde, in het midden op 1 centimeter van de rand met een 28 millimeter gatenboor een vingergat. Zaag nu met de decoupeerzaag de bovenste hoekjes weg zodat je een rechte lijn krijgt. Je kunt de voorzijde van de bak vervolgens onder een hoek van 45 graden tegen plank (F) plaatsen en panlat (J) van binnenuit vastschroeven aan de zijkant van de kast, plank (G). Herhaal dit voor de overige twee bakken.
Klep
Zaag twee planken van 45 centimeter (K), zaag er nog een van 45 centimeter en zaag hier in de lengte twee stukken van 6,5 centimeter breed uit (L). Het restje heb je niet nodig. Leg plank (K) langszijde tegen plank (L). Zaag nu vier panlatten van 18,3 centimeter lang (M). Gebruik de panlat (M) om plank (K) en plank (L) met elkaar te verbinden, één aan de linkerkant en één rechts. Zorg dat panlat (M) aan de kopse kant ongeveer 1 millimeter speelruimte heeft, zodat de klep straks goed sluit. Zorg voor minimaal 26 millimeter ruimte langszijde en aan de kopse kant, zodat panlat (M) net langs panlat (J) en plank (I) valt. Lijm en schroef panlatten (M) van binnenuit vast aan plank (K) en plank (L). Zaag nu twee inhammen langszij plank (L) voor de scharnieren. Vanaf de kopse kant gemeten begint de inham op 80 millimeter; hij is 70 millimeter breed en 7 millimeter diep. Doe dit vanaf beide kanten en monteer de scharnieren. Plaats het onderste deksel en herhaal dit voor het middelste deksel.
Open klep
Zaag twee panlatten van 22 x 50 millimeter met een lengte van 45 centimeter (N). Zaag aan beide kopse kanten over de breedte een schuine zijde van 45 graden. Zaag twee panlatten van 22 x 50 millimeter met een lengte van 21 centimeter (O). Zaag ook hier aan beide kopse kanten een schuine zijde van 45 graden. Lijm en schroef de vier panlatten met de schuine zijden aan elkaar vast. Maak aan een van de langste zijden twee inhammen voor de scharnieren zoals bij de andere twee kleppen. Knip een stuk gaas van 40,5 centimeter bij 17,5 centimeter en bevestig dit van binnenuit met krammen aan panlatten (N) en (O).
Bovenkant
Zaag één plank van 45 centimeter (P). Zaag vervolgens de plank over de lengte onder een hoek van 45 graden, zodat de breedte aan één zijde 15 centimeter blijft en de andere circa 13 centimeter wordt. Zaag twee panlatten van 12,8 centimeter (Q) met aan één kopse kant een schuine zijde van 45 graden. Panlat (Q) is met de vlakke kopse kant uitgelijnd met de scheiding tussen plank (A) en plank (G). Als je daar plank (P) bovenop legt, heb je 5 centimeter tussenruimte tot plank (B); dit is de ventilatiedoorgang. De afstand tussen de bodem van het bovenste vak, plank (F), tot de onderkant van panlat (Q) is 31,1 centimeter. Lijm en schroef panlat (Q) van binnenuit vast aan plank (G). Leg plank (P), met de schuine zijde naar voren, op panlatten (Q). Lijm en schroef deze van binnenuit vast aan panlatten (Q). Bevestig nu de scharnieren van de open klep aan de schuine zijde van plank (P).
Driehoeken
Zaag zes planken met een lengte van 30,5 centimeter (U). Zaag aan beide kopse kanten, over de breedte, een schuine zijde van 45 graden. Deze twee schuine zijden komen in één punt samen; ter hoogte van de punt is de plank 15 centimeter breed. Gebruik deze driehoeken om de vakken aan de zijkant dicht te maken. Lijm en schroef ze van binnenuit vast aan panlat (J). Verlijm ze over de lengte met plank (G) en veranker ze op de punten met een koploze spijker aan plank (G).
Gaas binnenkant
Je kunt nu de kast op zijn zij leggen en de schoor aan de achterkant verwijderen. Knip een stuk gaas van 45 centimeter breed en 110 centimeter lang. Voor de onderste twee vakken zaag je vier panlatten van 24 centimeter lang (R). Deze schroef je van binnenuit aan beide zijden vast aan plank (A); zorg dat panlat (R) uitgelijnd is met de achterzijde van plank (F) en panlat (E). Voor het bovenste vak zaag je twee panlatten van 25 centimeter lang (S) met aan één kopse kant een schuine zijde van 45 graden. Schroef deze net als panlat (R) uitgelijnd met plank (F) vast aan plank (A). Zaag nog twee panlatten van 14 centimeter lang (T), met aan elke kopse kant een schuine zijde van 45 graden maar deze keer in gelijke richting zodat ze panlatten (S) vloeiend verbinden met de achterzijde van plank (P). Nu kun je de bovenste rij van het gaas in een hoek van 90 graden buigen en met krammen bevestigen aan plank (B). Je werkt nu naar beneden toe en bevestigt het gaas aan planken (F) en alle panlatten die je als laatste hebt bevestigd. Twee of drie krammen per plank zijn ruim voldoende.
Achterkant
Tot slot plaats je de planken (C), je verlijmt deze over de lengte met elkaar en verlijmt en schroeft ze van buitenaf vast aan panlat (D).
Afwerking
Dit is het moment om te controleren of de kast goed recht staat; eventueel kun je aan de onderzijde wat bijschaven of -zagen, zodat de kast stevig staat. Afhankelijk van de keuze of je de kast binnen plaatst of buiten onder een afdak, kun je het hout een of twee keer schilderen met gekookte lijnolie.
Als kers op de taart kun je nu ook in de onderste twee kleppen de houtje-touwtje-knopjes plaatsen, zodat wanneer je de klep opent de touwtjes door het vingergat passen van het vak erboven en het houtje erachter valt. Tot slot kun je een touwtje aan de open klep en panlat (J) bevestigen zodat de klep niet te ver open kan, maar toch uit zichzelf blijft openstaan.
Nicks tips
Bovenste klep
De panlatten voor de bovenste klep kun je ook zelf uit een vuren plank zagen met een cirkelzaag. Dit geeft een mooi geheel.
Driehoeken zijkant
Het is het mooiste als je deze op maat maakt. Meet de afstand tussen het kruispunt van het deksel en plank (G) en de kruising tussen plank (H) en plank (G).
Lijnolie
Verwarm de lijnolie au bain-marie tot circa 80 graden in een glazen pot voordat je gaat schilderen. Zo wordt zij vloeibaarder en trekt ze beter in het hout. Gebruik wel een handschoen om de pot vast te houden en te verzetten. Laat de olie enkele dagen intrekken voordat je de kast in gebruik neemt.
Gatenzaag
Gaat de gatenzaag niet diep genoeg? Boor dan eerst vanaf één zijde en maak het vanaf de andere zijde af.
Wortel en ui zaaien
Uien en worteltjes zijn prima buren in de moestuin. Zet ze samen in een bed zoals Landlevens Angela in dit filmpje laat zien, en beide gewassen hebben er profijt van.
