Lotte in de leer: fruitbomen snoeien

Lotte Post woont sinds 2017 op het platteland. In de serie ‘Lotte in de leer’ doet ze kennis op van professionals over allerlei klussen op het erf of in de tuin. Deze keer leert ze van deskundige op het gebied van oude fruitrassen Hennie Rossel (73) hoe ze fruitbomen moet snoeien.

“Wat ik niet van internet heb maar van Hennie leer, is dat je eerst goed moet kijken naar de boom. Hij legt uit: ‘Neem de tijd om te kijken wat er moet gebeuren. Mensen zijn vaak druk, hebben haast, duiken meteen in de takken en knippen in het wilde weg. Dat is niet de manier, dan mis je het grotere plaatje. Zijn er takken die licht wegnemen voor onderliggende takken? Welke takken hangen te laag? Waar zitten dode, gebroken of zieke takken?’

Hennie laat Lotte kennismaken met de kunst van het fruitbomen snoeien.

Dit heb je nodig:

• Ladder voor de hoge takken
• Trapje voor de middelste takken
• Snoeischaar of takkenschaar
• Jiri-zaag of handsnoeizaag met een mooie ronde vorm (lijkt beetje op een haarband en is voor nat hout vanwege sapstromen)
• Stokzaag voor hoge takken waar je geen ladder voor gebruikt

Zo ga je te werk:

• Bekijk eerst de gehele vorm van de boom. Is de kroon evenwichtig opgebouwd of is de kroon aan de ene kant zwaarder dan de andere kant?
• Verwijder vervolgens de laag- en afhangende takken, daarna de steil omhoog groeiende takken (waterloten).
• Verwijder alle scheuten en takken die aan de stam of uit de wortels groeien. Fruitbomen zijn altijd geënt op een andere stam of wortel: als de boom daarop uitloopt, trekt dat alle energie weg voor de kroon.
• Kort de eindscheuten consequent in tot 2 à 3 knoppen. Knip ze af net boven een knop die naar buiten is gericht.
• Zet de meskant van de snoeischaar aan de kant waar de tak eraf moet.
• Wil je een hele tak verwijderen? Knip of zaag dan waar de tak begint, bij de ‘kraag’.
• Bij zware takken: zaag die eerst aan de onderzijde iets in en zaag daarna verder aan de bovenkant. Zo voorkom je dat de bast afscheurt.

Lange eindscheuten (ook wel waterloten genoemd) worden ingekort door ze ongeveer een halve centimeter boven een naar buiten gerichte knop schuin af te knippen.

Hennies tips

• Voor een open boomgaard: plaats appelbomen op minimaal 12 meter afstand van elkaar.
• Voor perenbomen (minder omvangrijk en vaak slanker) is 10 meter voldoende.
• Voorkom schimmelziektes: snoei fijne takken in het hart van de boom weg of kort ze af. Als het hart voldoende open is, kan de zon er goed in schijnen en kan de wind erdoor heen waaien. Hierdoor is de kans op schimmelziektes veel kleiner.

Hier raken de takken elkaar. Dat mag niet. Eén tak moet verwijderd worden.

Voldoende licht, maar geen gaten

“Je wilt onder de boom kunnen lopen zonder dat je je hoofd stoot”, vertelt Hennie. Snoei eerst de afhangende twijgen aan laaghangende takken. Verder wil je geen grote open schotel, maar wel dat de boom luchtig oogt en overal voldoende licht krijgt. Gaten wil je absoluut niet. Takken mogen elkaar ook niet kruisen of in de weg zitten en schuren mag nooit. Het gaat erom een boom te creëren waar takken vloeiend en zonder elkaar te hinderen in kleinere takjes overlopen, zonder dat je grote gaten in de kroonschil krijgt en zonder dat er kruisende takken zijn. Als twee takken boven elkaar in gelijke lijn met elkaar lopen en dezelfde kant opgaan, haal je de langste tak weg. Van binnen moet het ook luchtig zijn, anders wordt het hier te donker. Er bestaat kans op schimmelziektes.”

Een tak die eruit moet, knip je ‘op de kraag’ af.

Scheuten boven de knop inkorten

“Bij een jonge boom moet je op de eindscheuten de knop zoeken die naar buiten wijst”, zegt Hennie. “De laatste knop van de ingekorte scheut zal nu als eerste uit gaan groeien. Vooral de eerste jaren is het belangrijk de scheuten boven de knop in te korten: ze mogen niet te horizontaal groeien. Zet de meskant van de snoeischaar aan de kant waar de tak eraf moet. Hou bovendien bij het inkorten, als plek van afknippen, circa een halve centimeter aan. Takken dienen het liefst niet onder de 45 graden te groeien. Je knipt of zaagt altijd op de plek waar een tak begint. Dat is vaak goed te zien aan een ‘kraagje’.”