Het Fries Melkschaap

Het is niet noodzakelijk om Friese Melkschapen te melken. Maar Baukje Forte uit Stiens doet het wel. Zeven ooien die dagelijks twee tot drie liter melk geven voor de verse kaasjes die Baukje maakt. Ze vertelt hier over haar ervaringen met dit schapenras.

Drie liter melk per dag

Baukje Forte: “Een schaap geeft twee of drie liter melk per dag. Oudere dieren gaan wel naar vier liter, al moet je ze dan behoorlijk wat voer bijgeven. De ooien melk ik pas nadat de lammeren er bij weg kunnen, dus na een week of acht. Eind maart, begin april heb ik mijn eerste kaas.”

Friese melkschapen zijn goede moeders

Het is geen noodzaak om een melkschaap te melken. “De lammeren kunnen er best bijblijven”, merkt ze op en dat doet zij dan ook bij het gros van haar kudde. Het zijn de beste moeders: “Er is genoeg voor wel vier lammeren.”

Hele jaar door te melken

Een Fries Melkschaap is bijzonder door zijn lange lactatieperiode en is desnoods het jaar door te melken. Baukje vergelijkt: “Ik heb Texelaars gemolken en die gaven in het begin veel melk, maar hielden tegen juni, juli op.” Toch melkt ze haar melkschapen niet door en zet ze ze tegen het einde van het weideseizoen droog. De melkproductie in de uier moet rustig tot stilstand komen.

Gevoelig ras

Het melkschaap is een ‘hoogproductief dier’ en de productie van al die melk vergt veel van het lichaam. “Dat maakt het een gevoelig ras”, beaamt Baukje, “hoewel je slecht kunt voorspellen waar dat aan ligt. Je hebt ouwe knarren die veel melk geven en nooit iets hebben, en je hebt driejarige schapen die snel iets onder de leden hebben.”

Gevoelig voor voer

“Ze zijn vrij gevoelig voor het voer. Ik voer gewoon brokken en hooi, net als bij ieder ander schaap, maar je overvoert ze snel. De kwaliteit van het voer is net zo belangrijk. Grof hooi eten ze niet, ze zijn erg kieskeurig.”

Bij slecht weer naar binnen

Melkschapen zijn ook gevoelig voor nat en guur weer. “Meer dan bijvoorbeeld een Texelaar, die de regen van zich af schudt en verder graast. Bij melkschapen kijk je er vaker naar om en bij te slecht weer en sneeuw haal je ze naar binnen, net als met melkkoeien. In tegenstelling tot andere schapen kunnen ze er prima tegen om op stal te staan. Ik scheer ze één keer per jaar, in december, dan stal ik ze op en in januari komen de lammeren. Nee, in de zomer is de vacht dan niet te dik.”

Erg gericht op mensen

“Het Friese Melkschaap is uniek qua karakter. Ze komen vanzelf naar het hek. Ik heb geen hond nodig om ze bij elkaar te drijven, wanneer ik roep komen ze. Ze zijn heel snel mensgericht.” Het andere aspect waar de liefhebber van het melkschaap voor smelt is het uiterlijk. “De mooie lange hals. Bij een Texelaar is de kop er op ‘geplakt’, dat is net een boetseerschaap, al vind ik een Texelaar niet lelijk. Een melkschaap is een elegant schaap, hoog op de poten en kijkt trots de wereld in. De koningin onder de schapen.”

Duurzaam schaap

Het Friese Melkschaap kent geen erfelijke gebreken, vruchtbaarheids- en inteeltproblemen. Het is een ‘duurzaam’ schaap met een gezonde bouw. Melkschapenhouders willen namelijk een schaap dat minstens vijf tot acht jaar volop productie geeft. Een leeftijd van tien jaar is daarom geen uitzondering. Dat maakt het verschil met veel vleesrassen die zijn gefokt om zo snel en zo veel mogelijk te groeien en met twee jaar al krom en stram lopen.

Zeldzaam huisdierras

Het Friese melkschaap is zeldzaam, en eigenlijk ook niet. Met een stamboek dat slechts vijfendertig leden telt en nog een enkele professionele schapenmelker die zijn dieren laat registreren is de rasfokkerij op sterven na dood. “De hobbyfokkers vallen af”, zegt Baukje Porte, “als gevolg van alle regelgeving waar je aan moet voldoen.” Daar staat tegenover dat het aantal ongeregistreerde dieren op professionele bedrijven en het aantal Oost-Friese Melkschapen in Duitsland, die genetisch zo goed als identiek zijn, nog in de duizenden loopt. Over uitsterven van het ras maakt het stamboek zich daarom geen zorgen, wel om het verdwijnen van het ‘echte’ Friese Melkschaap waarvan de voorouders tot talloze generaties terug zijn te achterhalen. Raadpleeg de stamboekvereniging op www.melkschapen.nl