Zelf jam maken: jam-dilemma’s en oplossingen

Wie wel eens zelf jam heeft gemaakt, weet dat er wat handigheidjes bij komen kijken. We zetten de meest voorkomende jam-dilemma’s voor je op een rij, natuurlijk met de oplossingen erbij. Zelf jam maken wordt hierdoor echt een eitje!

Hoe krijg ik de jam in de pot?

Gloeiend hete jam netjes en schoon in de potten krijgen is nog een hele klus voor een beginnende jammaker. Je kunt de jam eerst in een hittebestendige schenkkan doen en daarna de potjes vullen. Je kunt ook een jamtrechter gebruiken: een erg handig hulpmiddel dat precies in de potten past. Met een juslepel (met lange steel) de jam in de potten scheppen is ook een mogelijkheid. Toch geknoeid? Veeg de randen van de potten dan eerst goed schoon, voordat je de deksels erop draait.

Jampot op de kop of niet?

Vaak wordt aangeraden de hete potten op de kop en na 5 minuten weer rechtop te zetten. Dat is een prima advies, maar niet strikt noodzakelijk. Je kunt de potten ook rechtop laten staan en rustig laten afkoelen. Voordeel: de deksels blijven aan de binnenkant mooi schoon. Dat oogt beter.

Doe de klik-controle

Zijn de potten afgekoeld? Doe dan de klik-controle. Druk de deksels één voor één in. Als het deksel naar beneden staat (en dus niet klikt), is de inmaak goed gelukt. Klikt het deksel wel? Dan is er iets misgegaan. Bewaar deze jam niet, maar gebruik hem meteen.

Jam te dun? Breng dan de jam opnieuw aan de kook, voeg wat geleipoeder toe en doe de jam weer in potten.

Ik kan de fruitoogst niet meer aan!

Zo veel oogst dat er niet tegen te koken valt? Vries het fruit dan eerst in. Was de vruchten, verwijder steeltjes of kroontjes, snijd het fruit zo nodig en bewaar het in de vriezer tot je meer tijd hebt. Jam koken is namelijk ook een heerlijk winters klusje.

Tip: haal in dat geval het fruit de avond ervoor uit de vriezer, leg het alvast in de pan en meng de suiker erdoor. De suiker werkt dan in op het fruit, wat een gunstig resultaat heeft. Breng het geheel de volgende dag al roerend en rustig aan de kook.

Te dunne of te dikke jam

Te dunne jam? Breng dan de jam opnieuw aan de kook, voeg wat geleipoeder toe en doe de jam weer in potten. Je kunt de dunne jam ook als saus in de yoghurt gebruiken of verwerken in een taart of in ander gebak. Dat kost minder moeite.

Te dikke jam? Breng de massa weer aan de kook, voeg 100 ml water of appelsap toe en giet de jam weer in schone potjes. Of eet gewoon dikkere jam en gebruik deze ervaring bij de volgende keer dat je jam gaat koken.

Wat is de schoteltjestest?

Als je er zeker van wilt zijn dat de jam goed is, kun je de schoteltjestest doen. Zet van tevoren een schoteltje in de vriezer. Laat een druppel van de hete jam op dit schoteltje vallen. Wacht een paar tellen en beweeg de druppel met je vinger. Is de jam gestold? Dan is hij goed. Laat de jam anders nog even een minuutje doorkoken en herhaal de test.

Schoon werken is heel belangrijk.

Hoe maak je potjes goed schoon?

Netjes en schoon werken is heel belangrijk bij alle vormen van inmaak. Bacteriën zijn je grootste vijand! Zorg dat je werkoppervlak schoon is, zorg voor brandschone materialen (pan, lepel, schuimspaan, jamtrechter) en gebruik vooral schone potten en deksels. Je kunt nieuwe potten en deksels aanschaffen, maar ook oude potten zijn goed bruikbaar, mits potten en deksels onbeschadigd zijn.

Enkele veelgebruikte manieren om de potten schoon te maken:

• Leg schone potten en deksels in een ruime pan kokend heet water en laat ze zo 5-10 minuten borrelen totdat je de potten gebruikt.
• Gebruik potten en deksels rechtstreeks uit de vaatwasser, liefst als ze nog heet zijn.
• Maak schone potten en deksels een beetje nat en zet ze op een bakplaat in de oven. Een kwartier op 110 graden moet genoeg zijn.

Let op: glas kan niet goed tegen grote temperatuurschommelingen. Zet hete potten daarom niet op een koude ondergrond (een marmeren aanrechtblad bijvoorbeeld). Om dezelfde reden staat er in recepten ook vaak ‘giet de jam in schone, hete potten’. Als je hete jam in een heet (of warm) potje giet, is de kans kleiner dat de pot breekt. En: zet de potten voor de zekerheid altijd op een theedoek wanneer je ze volgiet. Als er dan toch een pot breekt, is het makkelijker om de rommel op te ruimen.