Maak een schommelstoel van een keukenstoel

Maak van een eenvoudige houten keukenstoel een comfortabele schommelstoel. Met een paar aanpassingen heb je een rustieke berceuse op glijders. Dankzij de stapsgewijze handleiding van Landleven-timmerman Nick van Zutphen kun je binnenkort in je eigen stoel bij het haardvuur ontspannen. Hier vind je de werktekening, de video en de gehele werkbeschrijving.

Werktekening schommelstoel

Dit heb je nodig:

• 1 x houten stoel met armleuningen
• 1 x timmerpaneel 18 mm, 100 x 25 cm
• 1 x multiplex 18 mm, 170 x 10 cm
• 1 x multiplex 18 mm, 150 x 50 cm
• 4 x deuvel 40 x 8 mm
  
• accuboor
• afrondfrees
• bovenfrees
• decoupeerzaag
• frees 12,7 mm
• gatenzaag
• gradenboog
• hamer
• handzaag
• houtboor Ø 4 mm
• houtboor Ø 8 mm
• kantenfrees
• lijmklemmen
• rolmaat
• resthout
• winkelhaak

Mal

Frees voor dit project de glijders uit een stuk meubelplaat of een massieve plank. Bereken om de mal te kunnen maken eerst de straal van de cirkel die de basis vormt voor de glijders (zie tips onderaan het artikel). Neem vervolgens een plank of een smal stuk multiplex dat ongeveer 20 centimeter langer is dan de straal (A). Neem de bovenfrees en demonteer de glijplaat.

Plaats de bovenfrees op het einde van A en bepaal waar het middelpunt van de frees zit (Aa), zie werktekening. Meet vanaf dit punt de lengte van de straal naar het andere uiteinde van A en markeer dit punt, over de breedte gemeten in het midden van A. Boor met een 4 millimeter‑boor door deze markering heen; dit is het draaipunt (Ab) waar later een schroef doorheen gaat. Meet de diameter van het gat in de voet van de bovenfrees, waarschijnlijk is dit circa 50 millimeter. Zaag met de gatenzaag bij Aa een gat uit met dezelfde diameter als het gat in de voet van de bovenfrees. Plaats de bovenfrees op Aa en schroef vast met drie of vier korte schroefjes.

Kies voor B bij voorkeur een haaks stuk multiplex dat ongeveer net zo lang is als de straal en ten minste 50 centimeter breed. Zorg dat het net zo dik is als de plaat waar u de glijders uit wilt halen. Teken een middenlijn op B, om later het draaipunt Ab op vast te schroeven.

Glijders frezen

Kies een stuk hout dat circa 100 centimeter lang, 25 centimeter breed en minimaal 1,8 centimeter dik is (C). Leg dit op de werktafel met de lange zijde tegen de korte zijde van B en klem B met lijmklemmen stevig tegen de werktafel. Zorg dat er voldoende ruimte is voor A om de volledige slag te kunnen maken. A dient hier als een grote passer.

Teken op C een middenlijn, in het verlengde van de middenlijn op B. Markeer op de middenlijn de punten waar de freeskop tussendoor moet lopen; als u een freeskop van 12,7 millimeter gebruikt, zet dan op 1,3 centimeter, 6,3 centimeter, 7,6 centimeter en 12,6 centimeter een markering. Plaats A met het mesje van de freeskop tegen de eerste markering; controleer of Ab op de middenlijn van B zit. Schroef A door Ab vast aan B met een schroef en een ring, zodat deze makkelijker kan draaien. Draai niet te vast aan, zodat het geheel goed kan bewegen zonder speling. Controleer of de frees aan beide kanten van C op dezelfde hoogte uitkomt en frees vervolgens in meerdere gangen een sleuf in C. Schroef Ab los, plaats de frees tussen de tweede en derde markering en schroef Ab vast op de middenlijn van B. Herhaal deze stappen voor de laatste markering.

Monteer een kantenfrees met een geleidewieltje en frees het resterende strookje resthout weg. U hebt nu twee glijders van 5 centimeter hoog (D).

Waarschijnlijk komt de bovenfrees niet helemaal door het hout heen; zaag daarom met een decoupeerzaag door de sleuf. Draai de stukken D om en zet ze met een lijmklem vast aan de werktafel.

Poten afzagen

Om op de juiste zithoogte uit te komen moet er een stukje van de poten af. Glijders D zijn 5 centimeter hoog, dus de poten moeten 5 centimeter korter. De uitdaging is om het juiste zaagvlak te bepalen. Doe eerst een test: leg de glijders op de grond en plaats de stoelpoten er bovenop. Als het goed is, is de stoel van zichzelf in balans. Positioneer de poten op D zo dat er aan de voorzijde minimaal 15 centimeter en aan de achterzijde 20 centimeter uitsteekt. Maak ter hoogte van de poten een markering op de glijder. Markeer ook welke de linker- en welke de rechterglijder is.

Leg D naast de poten ter hoogte van de markeringen en zet D vast met twee stukjes resthout. Plaats de poten van de stoel op een stuk multiplex, zodanig dat de onderzijde van de poot ongeveer gelijk is aan de onderzijde van D. Door over de bovenzijde van D te kijken kunt u dit snijvlak met een lijn op de poot aftekenen. Doe dit voor alle poten.

Zaag met de handzaag de poten af, langs de lijnen die bij de vorige stap zijn gezet.

Glijders afwerken

Plaats de afgezaagde stoelpoten op de glijders en bepaal hun definitieve positie. Zorg dat D aan de voorzijde minimaal 15 centimeter uitsteekt en aan de achterzijde 20 centimeter. Markeer deze eindpunten met een lijn. Markeer ook de middenlijn van de poot op D; gebruik hier een liniaal of een winkelhaak voor. En markeer ook wat de voorzijde van de glijder is. Meet vervolgens met een gradenboog onder welke hoek de voorpoten en de achterpoten naar binnen staan. Noteer deze hoek.

Markeer op de bovenzijde van D het middelpunt van de poot. Boor met een 8 millimeter‑boor in de richting van de middellijn die op D staat én naar binnen gedraaid volgens de hoek die u bij de voor- en achterpoten hebt gemeten. Dit is dus twee keer uit het lood. Boor iets dieper dan de halve lengte van de deuvel.

Boor een gat in het midden van de onderzijde van de poten, op dezelfde diepte als zonet. Wikkel schilderstape om de boor om eenvoudig tot de juiste diepte te boren.

Gebruik een rond voorwerp, bijvoorbeeld de voet van de frees, om het uiteinde van D rond af te tekenen ter hoogte van de eindmarkeringen. Zaag D af met een decoupeerzaag. Haal de bovenfrees van A af en monteer de glijplaat weer. Zet een afrondfrees in de bovenfrees en rond alle scherpe hoeken van D af.

Glijders en poten verbinden

Bevestig de glijders aan de poten met vier deuvels. Zet de stoel op zijn kop; doe lijm in de gaten van de poten en lijm in de gaten van D. Steek de deuvels erin en tik ze zachtjes aan met een (rubberen) hamer. Smeer royaal lijm op de onderkant van de poten en plaats D boven op de poten. Let op: omdat de deuvels onder een hoek in de gaten zitten, kan het zijn dat u ze met wat extra kracht moet duwen of buigen. Als de lijm is uitgehard, zitten ze muurvast.

Zet de stoel rechtop en gebruik balkjes en lijmklemmen om de glijders vast te zetten zodat ze mooi recht zitten terwijl de lijm uithardt. Verzwaar de stoel (bijvoorbeeld met gereedschapskisten) voor extra neerwaartse druk.

Afwerking

Werk de schommelstoel af naar eigen inzicht. Verwijder eerst alle oude verf grondig voor u nieuwe verf of lak in een kleur naar keuze aanbrengt. Laat goed uitharden. Plak vilt onder de glijders voor minder krassen en comfortabeler schommelen. 

Nicks tips

• Neem een stoel die lekker zit, volledig van hout is en een lange rugleuning heeft. Als u die zelf niet hebt is de kringloop een prima plek om te gaan zoeken.
• Of een schommelstoel lekker schommelt hangt af van de verhouding tussen de ronding van de glijders en de lengte van de poten. De glijders zijn een stukje van een grote cirkel. Om de straal, de afstand van het centrum van de cirkel tot aan de rand van de cirkel, te berekenen vermenigvuldigt u de zithoogte met 3,14.
• In het kader van hergebruik kunt u voor de glijders (grenen)hout gebruiken wat u nog hebt liggen. Gaat u hout kopen, kies dan een hard soort hout, zoals een eiken plank van 18 millimeter dik. Samengesteld hout, waarbij duidelijk te zien is dat er smalle stroken hout tegen elkaar aan gelijmd zijn, is nog beter dan gewoon massief hout, omdat het minder snel buigt of breekt.