Maak een koude bak

Zin om komend voorjaar al vroeg groenten te oogsten uit eigen tuin? Dan kun je, hoewel de grond nog koud is, al vanaf februari vroege groenten kweken in een koude bak. Zo’n bak is eenvoudig zelf te maken. Met de werkbeschrijving van timmerman Wim te Kulve kun je direct aan de slag.

Bij het maken van een koude bak zijn oude kozijnen heel bruikbare materialen voor de zogenoemde broeiramen. Je vindt ze vaak op het internet, bij de sloop of bij een handel in oude bouwmaterialen in de buurt. De afmetingen van je eigen koude bak zijn afhankelijk van de kozijnen of ramen die je vindt. Voor deze koude bak gebruikte timmerman Wim twee oude kozijnen met enkel glas van 106 x 110 cm.

Dit heb je nodig:

• ramen met enkel glas (bijvoorbeeld oude kozijnen)
• 4 vierkante palen 40 x 5 x 7 cm
• 4 vierkante palen 50 x 5 x 7 cm
• 2 vierkante palen 212 x 5 x 7 cm
• 5 rabatdelen van 110 cm
• 5 rabatdelen van 212 cm
• voorsnijschroeven met freesrib (3,5 x 40 mm), verzinkt
• 4 scharnieren

Zo ga je te werk:

1. Zaag de planken voor de koude bak op maat. In dit voorbeeld gebruiken we rabatdelen van 2,12 meter lang voor de voor- en achterzijde. De planken voor de zijkant zijn 1,10 meter lang. Bevestig de rabatdelen door de messing van de ene plank in de groef van de ander te laten glijden. Tip: hout werkt, houd daarom enkele millimeters speling.
2. Neem voor de achterzijde de vierkante paal van 2,12 meter. De paal wordt de draagbalk waarop de kozijnen rusten. Schroef hierop de vier korte paaltjes van 50 centimeter. Plaats twee van de paaltjes op de uiteinden van de balk. De overige twee plaats je op gelijke afstand van elkaar in het midden.
3. Schroef op dit raamwerk drie rabatdelen, waarbij het bovenste rabatdeel aansluit op de bovenzijde van de draagbalk. Gebruik hiervoor de voorsnijschroeven: deze hebben als voordeel dat je geen gaatjes hoeft voor te boren.
4. De voorzijde van de koude bak maak je op dezelfde wijze als de achterzijde. Gebruik hier echter twee rabatdelen en balkjes van 40 centimeter hoog, zodat er straks een hellend vlak ontstaat. Hierdoor zullen regenwater en sneeuw altijd van de koude bak afglijden.
5. Om er zeker van te zijn dat er geen water blijft staan in het kozijn, heeft timmerman Wim bij de glashandel het glas aan één zijde over het houtwerk heen laten plaatsen. De glasplaat is afgewerkt met een aluminium strip om de afwatering te bevorderen.
6. Verbind de voor- en achterzijde van de bak met elkaar door drie rabatdelen te bevestigen. Door het hoogteverschil zal het bovenste rabatdeel schuin aflopen. Tip: voor extra stevigheid kun jeaan de binnenzijde van beide zijkanten eventueel nog twee extra paaltjes van 40 centimeter bevestigen. Tip: leg tijdens het maken van de zijkanten de ramen even op de bak, om alvast te controleren of ze straks daadwerkelijk passen.
7. Plaats de koude bak waar je hem hebben wilt. Graaf op die plek een sleuf of gaten van ongeveer 20 centimeter diep.
8. Meet met een waterpas na of de voor- en achterzijde goed staan.
9. Bevestig de ramen aan de koude bak met twee scharnieren per raam.
10. De klus is geklaard. Je kunt je koude bak nu in gebruik nemen.

Het jaar rond

Een koude bak kun je het hele jaar door gebruiken. In het vroege voorjaar beschermt de bak tegen nachtvorst, regen en wind. In de opgewarmde aarde onder het glas kun je vroege groenten of bloemen uitzetten.

De bak is ook geschikt om voor te zaaien en planten op te kweken en om perkplanten uit de kas af te harden.

In het najaar zijn de omstandigheden in de bak ideaal voor het uitzetten van vroege groenten. Zaaigoed of stekken opkweken voor het komende seizoen gaat ook prima.

In de wintermaanden kweek je verse ijsbergsla! Daarnaast biedt de bak bescherming aan tere tweejarige planten die moeten overwinteren.

Maak het jezelf makkelijk

Bepaal vóór je begint de plek waar je de koude bak wilt plaatsen. Een koude bak kan vrij staan, maar wordt ook vaak tegen een muur geplaatst. Richt de ramen van uw koude bak naar het zuiden, zodat er zo veel mogelijk licht in de bak valt.

De hoeveelheid zonlicht kan in de zomermaanden te veel van het goede zijn. Een verplaatsbare bak, die je op heel zonnige dagen kunt verplaatsen naar een schaduwrijke plaats, is dan een uitkomst. Hiermee verminder je de kans op verbrande planten. Je kunt de felle zonnebrand ook verminderen door de broeiramen wit te kalken.

Regel de temperatuur in een koude bak door tijdig te luchten. Zet op warme voorjaarsdagen de glazen deksels van de bak open en sluit ze weer zodra het ’s avonds afkoelt. Zorg er dus voor dat je rondom de bak ruimte hebt om de ramen gemakkelijk te openen en te sluiten. Ramen die heel ver open kunnen of zelfs verwijderd kunnen worden, zijn handig bij het spitten, onkruid wieden en oogsten.

Snelle versie mét isolatie

Ben je niet zo handig of heb je weinig tijd? Op Pinterest kwamen we een snelle, makkelijke én uitstekend isolerende versie tegen. Vorm met strobalen een vierkant gat. Leg daar een passend oud raam op en voilà: je bak is klaar.