Lotte leert Midwinterhoorn blazen

Midwinterhoorn blazen is een kunst en een eeuwenoude traditie. Maar niet makkelijk. Het draait om de juiste lipspanning en om de perfecte hoorn. Leer hoe je je eigen hoorn kunt maken en hoe je er wellicht geluid uit kunt krijgen.
 

Het blazen van een hoorn is een kunst, maar voordat je kunt blazen moet er eerst een hoorn zijn. Zoek een goede boom. Een wilg, berk of els zijn de traditionele houtsoorten voor een midwinterhoorn. Het maken van een goede hoorn begint met een goede stam. Gebruik een stam of tak die in de winter is afgezaagd of geknot. De onderkant van die tak moet 12 centimeter of dikker zijn en het liefst al met een goede vorm, dus een lichte kromming of ronding. De lengte moet tussen de 1,20 en de 1,60 meter liggen. De tak moet kaal zijn, dit kun je zelf doen maar als je een paar geiten in de wei hebt kunnen die dit ook prima voor je doen. Laat de tak hierna drogen op een luchtige en schaduwrijke plek en draai hem regelmatig om. Dit zorgt ervoor dat hij niet gaat schimmelen of rotten.
 

De hoorn krijgt vorm

Gebruik een trekmes, een Stanley rasp en een schaaf om de buitenkant in model te brengem. Werk de zijkanten in de lengterichting af en verwijder het overtollige hout. Waar het mondstuk komt, oftwel de happe, is de hoorn ongeveer 4 of 5 centimeter dik. Houd aan de andere kant een diameter van ongeveer 10 tot 15 centimeter aan. Zaag hem dan in de lengte doormidden en hol hem aan beide kanten uit. Doe dit met een scherpe en fijne zaag zoals een lintzaag. Dit kun je ook laten doen bij een vakman. Blijf ergens rond de 8 en 10 millimeter qua wanddikte. Dat kun je doen door met een potlood een evenwijdige lijn te trekken en dat aan te houden. Schuur de hoorn na de wanden nog glad. Klem de twee kanten tegen elkaar aan. Nu kan het gat van de happe met een houtboor worden gemaakt. Nu kan de hoorn weer aan elkaar gelijmd worden.

De happe

De hoorn is nu nog niet af. De happe wordt gemaakt van vlierhout, omdat dat makkelijk te bewerken is. Gebruik een tak van zo’n 5 centimeter lang. Het midden, het mengkanaal, kun je er met een boor makkelijk uithalen. De blaaszijde is in een hoek van 45 graden afgeschuind, dit doe je met een verstekbak. De happe past nu perfect in de hoorn.
 

Blazen, blazen

Techniek is bij het blazen van groot belang. Blazen doe je met je lipspanning. Zonder te spugen beweeg je de lippen. Verzamel voldoende lucht om de tonen te kunnen voortbrengen. Sta rechtop en houd je hoofd ook recht, zo houd je een optimale luchtstroom en dat zorgt weer voor goede klankvorm. De lucht moet zoveel mogelijk opgeslagen worden in het middendeel van je lichaam en niet in de borstkas. In het middendeel bereik je namelijk het meeste volume en bij het blazen is het de bedoeling dat de kracht ook echt hier vandaan komt. Ook een goede lipspanning is belangrijk. Het is niet goed om te lippen te had op het mondstuk te drukken. De controle over het blazen gaat dan snel verloren en je lippen kunnen geblesseerd raken. Gebruik daarom het midden van de mond met het blazen. Bij het uitademen van de lucht moeten de lippen worden samengeknepen en een geluid worden gecreëerd dat wat wegheeft van een kind dat een autogeluid nabootst.
 

Het verhaal van de hoorn

De Midwinterhoorn is oud. Heel oud. In de tijd van de Germanen werd de ossenhoorn, de voorloper van de midwinterhoorn, gebruikt bij de joelfeesten. Tijdens het Joelfeest rijdt, volgens het Germaanse geloof, een stoet van overledenen door de nachtelijke hemel. Ze jagen op een wolf waarvan gezegd wordt dat deze de zon kon verslinden waardoor het altijd donker zou zijn. Om deze wolf en andere boze geesten te verjagen en zo het licht en de vruchtbaarheid terug te krijgen, bootsten ze de geluiden na die met deze nacht gepaard gingen, onder andere door op hoorns te blazen.

Later werd de hoorn een communicatiemiddel. Als er s ’avonds geblazen werd, wisten ze in de omgeving dat je in goede gezondheid verkeerde en kon iedereen rustig naar bed. Ook werd de kraamhulp opgeroepen door het volle geluid van de hoorn. In de oorlog werden de hoorns gebruikt om onderduikers te waarschuwen. Dat kregen de Duitsers uiteindelijk wel door, en werd het blazen verboden. Het midwinterhoorn blazen was toen op sterven na dood. Maar hier en daar komt het langzaam terug.
 

Meer weten over de midwinterhoorn? Neem dan een kijkje bij Midwinterhoorngroep Doesburg.