Rijskast voor de thuisbakker

Bij de geur en romantiek van zelfgebakken brood past de rijskast uitstekend. Dit praktische hulpmiddel maakt het rijzen van jouw deeg gemakkelijker en beter te voorspellen. Landleven-timmerman Nick van Zutphen vertelt je hoe je van een ongebruikte koelkast, vaatwasmachine of keukenkastje zo’n rijskast maakt.

Dit heb je nodig:

• 1 x grondmof (1 op 1)
• 1 x twee componenten epoxyhars
• 1 x stekker (wit)
• 1 x thermostaat tussenstekker, met sensorsnoer
• 1 x verlengsnoer (wit) 3 m
• 1 x verwarmingsmatje

En verder:

• kleine platte schroevendraaier
• striptang
• terpentine

Zo ga je te werk:

Steek de sensor, beschermd door een boterhamzakje, in het deeg.

Elektriciteit

Het succes van het rijzen van deeg zit in een hoge luchtvochtigheid en de juiste temperatuur. Om de temperatuur te regelen kan je een verwarmingsmatje (zie Nicks tip) gebruiken. De combinatie van stroom en vocht leidt tot kortsluiting. Daarom is het van belang om de verbinding tussen het verwarmingsmatje en de stroomkabel waterdicht te maken. Dit doe je met behulp van een grondmof (ook wel gietmof genoemd, verkrijgbaar bij de bouwmarkt); deze wordt normaliter gebruikt om ondergrondse stroomkabels in de tuin te verlengen. Landleven-timmerman Nick van Zutphen laat je in het filmpje zien hoe je hem aansluit.

Daarnaast heb je een thermostaat-tussenstekker nodig met een sensorsnoer. De werking daarvan is vergelijkbaar met die van een tijdschakelklok, met als verschil dat het aan- en uitschakelen van de stroom gebeurt op basis van temperatuur. Het sensorsnoer kan je (met een boterhamzakje eromheen) in het deeg steken (zie foto hiernaast). Het verwarmingsmatje gaat aan als het deeg te koud is en schakelt uit als de gewenste temperatuur bereikt is.

Plaats het kroonsteentje precies in het midden.

Mof

Strip met een striptang de buitenmantel van het snoer. Let op dat je de isolatie van de stroomdraden niet beschadigt; dit kan later leiden tot kortsluiting. Verwijder vervolgens ongeveer 5 millimeter van de isolatie van de bruine en blauwe stroomdraad. Steek het koperdraad van de bruine en blauwe draad in het kroonsteentje en draai de schroefjes aan. Zorg dat de isolatielaag niet onder het schroefje komt. Herhaal deze stappen voor het tweede snoer.

Leg het snoer met het kroonsteentje in het midden van de mof (zie foto hiernaast). Klik de bovenzijde van de mof er bovenop en zorg dat alle haakjes goed dicht klikken. Gebruik de bijgeleverde zwarte tape om het uiteinde van de mof waterdicht te maken. Dit zorgt ervoor dat de vloeibare hars er later niet uit kan lekken. De hars bestaat uit twee componenten en zit in een speciale verpakking. Verwijder het zegel in het midden, leg de verpakking plat op de werktafel en meng de hars door een wrijvende beweging in een halve minuut tot een homogene vloeistof.

Zorg dat je de hars binnen enkele minuten verwerkt. Knip vervolgens een hoekje van het zakje af en giet de hars in de mof. De mof moet tot aan de rand gevuld zijn. Zorg dat het kroonsteentje niet gaat drijven en plaats het dekseltje erbovenop. Laat de hars uitharden. Plak het dekseltje vast met tape. Verwijder harsresten met een doekje en wat terpentine.

Keukenkastje

Dit heb je nodig voor de rijskast:

• 1 x aluminiumtape
• 1 x dubbelzijdig plakband
• 1 x keukenblad 63,6 x 63,6 cm
• 1 x onderkastje voor in de keuken 60 x 60 cm
• 1 x reflecterende noppenfolie
• 1 x verwarmingsfolie of -matje
• 1 x siliconenkit
• 1 x uitschuifbare draadmanden

Als je een groot gezin hebt, voor de hele familie brood bakt of een kleine bakkerij wilt beginnen, heb je meer ruimte nodig! In zo’n geval kan het nuttig zijn om een speciale kast in te richten waarin het deeg kan rijzen. In de basis kan je een normaal onderkastje gebruiken waarin je uitschuifbare draadmanden plaatst in plaats van planken. Beplak de hele binnenzijde van het kastje met behulp van dubbelzijdig plakband het reflecterend noppenfolie.

Voordat je de zijwanden erin plakt kan je het beste aan de achterzijde van het folie ter hoogte van de rails de plastic noppen verwijderen. Je laat de reflecterende laag dus intact. Zo kan je later de rails beter bevestigen. Boor een gat in de bodem, leid het snoer er doorheen en gebruik siliconenkit om het gat waterdicht te maken. De meeste keukenkastjes zijn gemaakt van geperst hout dat bol gaat staan als er vocht bij komt. Gebruik aluminiumtape om alle kieren en schroefgaten waterdicht te maken.

Op de bodem kan je vervolgens het verwarmingsfolie vastplakken en daarop de schaal met warm water zetten. In de uitschuifbare draadmanden plaats je de bakblikken en in een daarvan steek je de sensordraad. Als je er een serieuze aangelegenheid van wilt maken, kan je er ook voor kiezen om een inbouw-temperatuurschakelaar te gebruiken. Zorg dat je er een kiest die op 230 volt functioneert. Deze zijn online te bestellen, bijvoorbeeld bij www.conrad.nl. Let op: basiskennis van elektriciteit is hiervoor vereist.

Plastic bak

De simpelste vorm is om het bakblik in een plastic box te plaatsen en een (oven)schaal met warm water op het verwarmingsmatje. Zet het bakblik nooit direct op het verwarmingsmatje, anders kan het deeg te heet worden. Vervolgens steek je de sensor in het deeg en sluit je de plastic bak. Omdat de bak niet geïsoleerd is, zal het matje vrij veel moeten verwarmen om de gewenste temperatuur te behouden.

Vaatwasmachine

Je kan ook jouw vaatwasmachine gebruiken om het deeg te laten rijzen! Natuurlijk doet de vaatwasmachine zelf verder niets en gebruik je hem alleen als goed geïsoleerde en vochtbestendige ruimte. Zorg dat de vaatwasmachine schoon en leeg is. Plaats onderin een bakplaat uit de oven met daarop het verwarmingsmatje en de schaal met warm water. In het bovenste rek kan je meerdere blikken plaatsen om te laten rijzen. Laat de snoeren door een van de bovenhoeken naar buiten lopen. Zorg dat de vaatwasmachine is uitgeschakeld en sluit de deur zonder de kabels te beschadigen.

Koelkast

Een ongebruikte koelkast kan ook prima dienstdoen als rijskast. Zorg dat de koelkast is uitgeschakeld, plaats het verwarmingsmatje op de onderste plank met de schaal met warm water erbovenop. Op een hogere plank plaats je het bakblik. Leid de snoeren via een hoek naar buiten en sluit de koelkast.

Nicks tip: Verwarmingsfolie

Dit is online te koop, maar je kan natuurlijk ook een verwarmingsmatje hergebruiken van een waterbed of een aquarium.