Hollands Tiental: tien planten voor de boerentuin

Natuurlijk zijn ridderspoor en lavendel mooi, maar ze stellen zo snel teleur. Kijk eens verder en merk dat je met sterke vaste planten pas echt lekker tuiniert. Wij stellen tien krachtige nieuwelingen voor die in de boerentuin niet mogen ontbreken.

Daglelie. De Nederlandse naam verwijst naar de bloeitijd van de bloem, die is maar één dag

Flox. De eigenlijke Nederlandse naam, die weinig gebruikt wordt, is Vlambloem.

Herfstanemoon, De weinig bebladerde bloemstengels rijzen hoog op, zijn vertakt en bloeien langdurig.

Leverkruid. In de zon kleurt het blad op zijn mooist. Vermijd echte schaduw, de plant groeit er wel maar blijft nietszeggend.

Geranium Rozanne is fantastisch, ze bloeit van juni tot aan de vorst.

Blauwe ster draagt in juni trossen helderblauwe bloemen die stuk voor stuk aan donkerblauwe korte steeltjes staan.

De zomeraster is een polvormende niet al te hoge (60-80 centimeter) plant op stevige stelen.

De geelbloeiende elfenbloem is ijzersterk. De witte, roze en lila vormen groeien wat langzamer.

1. Trompetkruid

• Officiële naam: Strobilanthus atropurpureus. De Nederlandse naam Trompetkruid wordt weinig gebruikt.
• Bloemvorm en kleur: Grote trompetjes als Salvia in kobalt of spijkerbroekblauw.
• Standplaats: Halfschaduw tot zon. Maar zelfs in wat meer schaduw bloeit ze redelijk goed.
• Groeiwijze: Loopt laat uit. Groeit daarna snel op tot een fraai vertakte heesterachtige plant van 60-120 centimeter hoog met diepgroen fluwelig blad. Dit heeft een brandnetelvorm maar prikt niet.
• Vermeerderen: Zaaien (zaait zich ook spontaan uit).

2. Daglelie

• Officiële naam: Hemerocallis. De Nederlandse naam verwijst naar de bloeitijd van de bloem, die is maar één dag, maar bij een plant zo rijk aan knoppen geeft dat niks.
• Bloemvorm en kleur: Leliebloemen in rijke kleuren, variërend van wit via oranje tot bijna blauw. Er zit altijd wat geel in gemengd.
• Standplaats: Zonnig tot halfschaduw.
• Groeiwijze: Polvormende plant van 40-100 centimeter hoog, groeit in een waaiervorm met grasachtig blad. Tegenwoordig staan de zich bovenin vertakkende bloemstengels boven het blad.
• Extra: Vraagt in droge zomers extra water. Verdraagt zelfs wekenlang natte voeten. De grote bloemen kunnen wel wat mest gebruiken. Geef een afgewogen dosis natuurlijke meststoffen voor bloeiende planten in het voorjaar.
• Vermeerderen: De plant kan in het voorjaar gescheurd worden.

3. De nieuwe floxen

• Officiële naam: Anemone hybride.
• Bloemvorm en kleur: Open bloem met meestal zes bloemblaadjes rond het hart. In wit tot diep donkerroze.
• Standplaats: Halfschaduw.
• Groeiwijze: Een sterk groeiende plant van 60-130 centimeter hoog. Het drietallig blad is handvormig en groeit op tot zo’n 50 centimeter. De weinig bebladerde bloemstengels rijzen hoog op, zijn vertakt en bloeien langdurig. Bijna net zo mooi zijn de knoppen en de zaaddozen.
• Vermeerderen: Door wortelstekken te nemen.

4. Herfstanemoon

• Officiële naam: Anemone hybride.
• Bloemvorm en kleur: Open bloem met meestal zes bloemblaadjes rond het hart. In wit tot diep donkerroze.
• Standplaats: Halfschaduw.
• Groeiwijze: Een sterk groeiende plant van 60-130 centimeter hoog. Het drietallig blad is handvormig en groeit op tot zo’n 50 centimeter. De weinig bebladerde bloemstengels rijzen hoog op, zijn vertakt en bloeien langdurig. Bijna net zo mooi zijn de knoppen en de zaaddozen.
• Vermeerderen: Door wortelstekken te nemen.

5. Chocoladekleurig leverkruid

• Officiële naam: Eupatorium rugosum.
• Bloemvorm en kleur: Heeft kleine witte bloemen die in trossen aan het uiteinde van lange stelen staan, ze doen aan pareltjes denken.
• Standplaats: In de zon kleurt het blad op zijn mooist. Vermijd echte schaduw, de plant groeit er wel maar blijft nietszeggend.
• Groeiwijze: De lange stevige stelen hebben een sprekende donkere tint, ook het blad hierlangs is diep roodbruin. Een fraaie accentplant tot 120 centimeter hoog.
• Extra: Goede voldoende vochtige tuingrond. Kan zelfs in de halfnatte vijverrand.
• Vermeerderen: Door scheuren, ook goed voor verjonging van de plant.

6. Grote pluimspirea

• Officiële naam: Astilbe chinensis ‘Superba’.
• Bloemvorm en kleur: Purperroze aren tot wel 30 centimeter lang. Ze zijn stevig en al lang voor de bloei aantrekkelijk. Dit is een van de beste planten voor een sierlijk winterbeeld.
• Hoogte: bloemstelen tot 120 centimeter. Toch oogt de bloei transparant, het blad wordt namelijk niet hoger dan 60 centimeter.
• Standplaats: Lichte schaduw, maar bij ruim voldoende vocht ook zonnig.
• Groeiwijze: Een vrij grote plant met varenachtig blad.
• Extra: Is een zeldzame schaduwbloeier. Vraagt vochtige tuingrond.
• Vermeerderen: Delen door de wortelstokken met daarop minstens één zichtbare knoop te laten wortelen.

7. Tuingeranium

• Officiële naam: Geranium ‘Rozanne’, ook wel ‘Jolly Bee’ genoemd.
• Bloemvorm en kleur: Prachtige grote, zuiver blauwe bloemen met een wit hart. Rozanne is fantastisch, ze bloeit van juni tot aan de vorst.
• Standplaats: Zon tot lichte schaduw
• Groeiwijze: Plant heeft slappe stengels en klimt in buurplanten, heeft fraai esdoornachtig blad.
• Vermeerderen: Laat zich lastig vermeerderen.

8. Blauwe ster

• Officiële naam: Amsonia orientalis.
• Bloemvorm en kleur: Draagt in juni trossen helderblauwe bloemen die stuk voor stuk aan donkerblauwe korte steeltjes staan. Heel bijzonder. Ook is de heldergele herfstkleur van het blad fraai.
• Standplaats: Zon of halfschaduw. In halfschaduw minder herfstkleuring.
• Groeiwijze: Polvormende plant met bloemstengels tot 80 centimeter. Deze zijn donker grijsblauwgroen. Het blad is smal langwerpig als van een wilg.
• Extra: Handhaaft zich goed in droge zomers.
• Vermeerderen: Door te scheuren.

9. Zomeraster

• Officiële naam: Kalimeris.
• Bloemvorm en kleur: Kleine margrietachtige bloemen in wit of zachtblauw.
• Standplaats: Zon, maar halfschaduw kan prima.
• Groeiwijze: Polvormende niet al te hoge (60-80 centimeter) plant op stevige stelen. Met klein langwerpig en sterk gekarteld blad. Vraagt op rijke grond wat steun.
• Extra: Liefst iedere vijf jaar scheuren en herplanten.
• Vermeerderen: Door scheuren, wat tegelijkertijd verjongt.

10. Elfenbloem

• Officiële naam: Epimedium.
• Bloemvorm en kleur: Bloemen als kleine narcisjes die aan dunne taaie steeltjes hangen en vanaf april bloeien. De geelbloeiende vorm is ijzersterk. De witte, roze en lila vormen groeien wat langzamer.
• Standplaats: Halfschaduw tot schaduw, een paar uurtjes zon heeft hij graag.
• Groeiwijze: Bodembedekker tot 30 centimeter hoog met hartvormig groenblijvend blad. Verkleurt ’s winters koperkleurig. Kan in lichte schaduw. Mooi onder transparante bladverliezende heesters, waar hij een dichte mat vormt.
• Vermeerderen: Wortelstokken met daarop een groeiknoop afsnijden en oppotten. 

Robuust tiental

De planten van het ‘Hollands Tiental’ groeien in een drietal jaren uit tot volwassen exemplaren en worden daarna alleen maar fraaier. Na de aanschaf brengen ze weinig kosten met zich mee en ze leven lang.

Een ander pluspunt is dat ze praktisch ongevoelig zijn voor schimmels en ziekten. Ook zijn ze stevig en kunnen ze zich meestal zonder al te veel steun rechtop houden. Daarbij groeien ze in de meeste grondsoorten.

Belangrijk voor een gezonde groei is een sterk wortelgestel, zodat de plantenwortels bij droogte water uit diepe bodemlagen kunnen halen. Vandaar dat zelfs dit ‘Hollandse Tiental’ wat voorbereiding nodig heeft.

Die bestaat vooral uit het klaar maken van de aarde. Zorg dat deze zuurstofrijk en waterdoorlatend is. Spit hiervoor het plantenbed diep om en meng vooral op zand en klei royaal compost door de grond. Deze bewerking zorgt ervoor dat het bodemleven (onder andere wormen en minuscule organismen) optimaal zijn werk kan doen, zodat de jonge plantenwortels voeding kunnen opnemen en groeien.

Spit na het planten niet meer rond de pollen. Dit verstoort de groei en vernietigt plantenwortels. In een droge zomer kunnen de planten zelfs afsterven. Eenmaal geplant in goed voorbereide tuingrond hebben de planten weinig tot geen bemesting nodig. Blijft de groei achter, bemest dan heel licht met een gecombineerde organische meststof voor de siertuin.