Molenaar in eigen keuken

Het malen van tarwe, spelt en andere granen is tegenwoordig niet meer alleen weggelegd voor molenaars. Met een thuismolen kan je in je eigen keuken molenaar zijn. Maak je eigen graanmengsels, voeg bijzondere ingrediënten toe en bak brood van kraakvers gemalen graankorrels. Culinair redacteur Klaske Bakker vertelt u de ins en outs.

Culinair redacteur Klaske Bakker: “Sinds de corona-lockdown heeft het thuisbakken een grote vlucht genomen. Ook velen die eerder niet zo’n keukenprins of –prinses waren, sloegen aan het bakken. Het bakken is een aardig tijdverdrijf voor thuis, maar veel mensen begonnen ook het nut in te zien van de vaardigheid om zelf brood te kunnen bakken. Wie de kennis en kunde heeft om zelf vers, gezond en voedzaam brood te bakken, is minder afhankelijk van een supermarkt of andere winkel. De thuisbakkers die het broodbakken ondertussen aardig onder de knie hebben gekregen, zijn nu wellicht toe aan een stapje verder en gaan kritischer kijken naar de ingrediënten. Wat is de oorsprong van het graan waar je mee bakt? Komt het graan uit Nederland of heeft het meer zonuren gekregen in een land als Frankrijk of Amerika? En kies je voor biologisch?
Wie zijn eigen brood bakt, heeft de mogelijkheid om meer en bewustere keuzes te maken wat betreft de te gebruiken grondstoffen. Als je echt ‘from scratch’, oftewel compleet vanaf de basis, wilt bakken, dan is het helemaal fantastisch als je je eigen graan kunt malen. Wat daarbij onmisbaar is, is een graanmolen voor thuisgebruik. Een goede graanmolen is zwaar en solide: gemaakt om het zware werk aan te kunnen. Een dergelijke molen vergt een investering, maar met een exemplaar van goede kwaliteit kun je jarenlang vooruit.”

Waarom je eigen graan malen?

• De smaak is beter.
• Je weet precies welke grondstoffen je gebruikt.
• Versgemalen graan is gezonder.
• Je eet de hele graankorrel; het is voedzamer.

Wat kan je met een graanmolen voor thuisgebruik malen?

• Alle soorten granen, zoals tarwe, rogge, spelt, boekweit, haver of een mengsel van deze soorten.
• Gedroogde peulvruchten, zoals linzen bonen of kikkererwten.
• Quinoa. gierst, mais of rijst
• Harde specerijen, zoals peperkorrels, kaneelstokjes, korianderzaad, kruidnagels, anijszaad en steranijs.

Wat kan je er niet mee malen?

• Oliehoudende zaden en noten, zoals sesam, lijnzaad en maanzaad. Door de olie die vrijkomt, zullen de maalstenen ‘vollopen’. je kan wel oliehoudende grondstoffen of verse kruiden (zoals rozemarijn) toevoegen aan droge granen. Houd dan een verhouding van maximaal 5% oliehoudende stof tegenover 95% droge stof in acht.
• Koffiebonen; deze bevatten ook veel olie.

Met de klok mee, vanaf boven af: zelfgemalen meel van rode linzen, kikkererwten en rijst. Van kikkererwtenmeel kan je heerlijke Indiase pannenkoekjes of platte broden bakken, die ook nog eens glutenvrij zijn. Rijstmeel gebruikt je onder andere voor het bestrooien van een houten bakvorm (speculaasplank).
 

Eventuele nadelen

We moeten eerlijk zijn; dit zijn eventuele nadelen aan een graanmolen.

• De prijs: de eerste aanschaf is vrij prijzig. De prijs van een goede molen start bij € 199,-.
• Het geluid: wanneer de molen maalt is dat zeer duidelijk hoorbaar. Als je op het platteland woont is dat prima; driehoog achter is het alleen aan te raden als je een goede relatie met uw buren hebt.
• De ruimte: de molen neemt vrij veel ruimte in op het aanrecht. Vanwege het gewicht van de molen is het aan te bevelen hem op een makkelijk bereikbare plek neer te zetten waar hij kan blijven staan (elke keer in en uit een kastje halen is niet zo handig).

Extra tips

• Het zelfgemalen graan hoef je natuurlijk niet alleen voor brood te gebruiken. Ook pannenkoeken, wafels, muffins en taarten maak je lekkerder en voedzamer door vers volkorenmeel te gebruiken.
• Als u specerijen hebt gemalen is het aan te raden de stenen ‘schoon’ te maken door direct daarna een handjevol graan te malen. Gooi dit gearomatiseerde meel niet weg, maar gebruik het om een heerlijk kruidig brood te bakken!
• Hele graankorrels (tarwe, spelt, rogge et cetera) kunt u kopen bij molenaars die ook gemalen graan verkopen. Soms moet de molenaar ze wel speciaal voor u uit de silo halen, dus bel van tevoren om te vragen of ze op voorraad zijn.
• Online kunt u onder andere graan kopen bij Molen De Hoop in Oud-Zevenaar, via www.bouwhuis.com
• In Duitsland zijn hele graankorrels goed verkrijgbaar bij supermarkten en bij drogisterijketen DM. Meestal is het graan biologisch en de prijzen zijn vaak heel redelijk, dus de moeite waard voor wie weleens in Duitsland boodschappen doet.
• Op YouTube kunt u veel filmpjes vinden over het gebruik van een graanmolen. Je vindt er ook inspiratie voor verschillende graanmengsels.

Fotografie: Otto Kalkhoven